ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ Η ΕΞΟΔΟΣ ΑΠ' ΤΟ ΕΥΡΩ
Του Nouriel Roubini
Η άστατη αντιμετώπιση της ευρωζωνικής κρίσης απέτυχε να επιλύσει τα θεμελιώδη προβλήματα της διαφοράς ανταγωνιστικότητας και οικονομικής απόδοσης μεταξύ των μελών της Ένωσης. Αν η παρούσα κατάσταση συνεχιστεί, θα έχουμε άτακτες αναδιαρθρώσεις χρεών, και τελικά η νομισματική ένωση θα διαλυθεί, καθώς τα πιο αδύναμα μέλη της θα καταρρεύσουν.
Η οικονομική και νομισματική ένωση από την αρχή δεν πληρούσε τα βέλτιστα κριτήρια. Οι ηγέτες της θεώρησαν πως η απουσία δημοσιονομικών πολιτικών και πολιτικών συναλλαγματικής ισοτιμίας θα επιτάχυναν τις δομικές μεταρρυθμίσεις. Έτσι, πίστευαν πως θα υπήρχε σύγκλιση στους ρυθμούς ανάπτυξης και παραγωγικότητας.
Η πραγματικότητα ήταν όμως διαφορετική. Η επίδραση της αρχικής σύγκλισης των επιτοκίων επέτρεψε μια μεγαλύτερη απόκλιση στις δημοσιονομικές πολιτικές. Η παντελής απουσία πειθαρχίας σε κράτη όπως η Ελλάδα και η Πορτογαλία, συνοδεύτηκε από τις φούσκες στην Ισπανία και στην Ιρλανδία. Οι δομικές μεταρρυθμίσεις καθυστέρησαν, και αυξήθηκε έτσι η διαφορά μεταξύ παραγωγικότητας και ημερομισθίων. Το αποτέλεσμα ήταν να χαθεί η όποια ανταγωνιστικότητα στα κράτη της ευρωπαϊκής περιφέρειας.
Κάθε πετυχημένη νομισματική ένωση, στο τέλος κατέληξε σε πολιτική και δημοσιονομική ένωση. Η αντίστοιχη όμως πορεία των Ευρωπαίων προς τη πολιτική ένωση καθυστέρησε, ενώ η δημιουργία δημοσιονομικής ένωσης απαιτεί κεντρικά «ομοσπονδιακά» έσοδα, και την έκδοση ευρωομολόγων, όπου οι φόροι κάποιων χωρών που αποτελούν τον πυρήνα (όπως η Γερμανία) δεν θα εξυπηρετούν μόνο τα δικά τους χρέη, αλλά και αυτά των άλλων χωρών. Κάτι τέτοιο όμως, δύσκολα θα το αποδεχτούν οι φορολογούμενοι αυτών των κρατών.
Η αναδιάρθρωση χρεών μπορεί να λύσει το πρόβλημα των σχεδόν χρεοκοπημένων χωρών. Δεν θα βοηθήσει όμως στην οικονομική σύγκλιση, η οποία προϋποθέτει σύγκλιση ανταγωνιστικότητας. Χωρίς τη δεύτερη, η ευρωπαϊκή περιφέρεια θα τελματώσει.
Οι επιλογές είναι περιορισμένες. Το ευρώ μπορεί να χάσει αξία σε σχέση με το δολάριο, για να επαναφέρει την ανταγωνιστικότητα στη περιφέρεια, αλλά η απότομη πτώση του ευρώ μοιάζει απίθανη αν αναλογιστούμε την εμπορική ισχύ της Γερμανίας, και την επιθετική πολιτική της ΕΚΤ.
Η γερμανική μέθοδος, αυξημένη παραγωγικότητα και ελεγχόμενη αύξηση εισοδημάτων, δεν λειτουργεί. Βραχυπρόθεσμα, μειώνεται η ανάπτυξη, και μάλιστα χρειάστηκε πάνω από μια δεκαετία μέχρι η Γερμανία να ξαναβρεί την ανταγωνιστικότητά της, κάτι που δεν ταιριάζει στις περιφερειακές χώρες οι οποίες χρειάζονται ανάπτυξη και τη χρειάζονται γρήγορα.
Μια τρίτη επιλογή είναι ο αποπληθωρισμός. Κι αυτός όμως συνδέεται με την ύφεση. Το δοκίμασε η Αργεντινή, αλλά μετά από 3 χρόνια οικονομικής καθίζησης τα παράτησε, αποφάσισε να πτωχεύσει, και να αποσυνδέσει το νόμισμά της. Ακόμη και αν ο αποπληθωρισμός πετύχαινε το σκοπό του, το ισοζύγιο θα αύξανε το δημόσιο αλλά και το ιδιωτικό χρέος. Για αυτό και η συζήτηση περί εσωτερικής υποτίμησης πάσχει. Από την άλλη, η επιβολή σκληρής λιτότητας επιδρά αρνητικά στην ανάπτυξη.
Αφού λοιπόν δεν υπάρχουν πολλές επιλογές, η μόνη λύση για επιστροφή της ανταγωνιστικότητας και της ανάπτυξης στη περιφέρεια είναι: Αποχώρηση από το ευρώ, επιστροφή στα εθνικά νομίσματα, και πραγματοποίηση ονομαστικής αλλά και πραγματικής υποτίμησης. Έτσι κι αλλιώς, σε όλες τις κρίσεις των αναδυόμενων οικονομιών, ήταν απαραίτητη η διακύμανση των ισοτιμιών, σε συνδυασμό με λιτότητα και αναδιαρθρώσεις, προκειμένου να επιτευχθεί και πάλι η ανάπτυξη.
Η ιδέα όμως της αποχώρησης από το ευρώ θεωρείται απίθανη ακόμη και στην Αθήνα και τη Λισαβόνα. Η έξοδος θα σήμαινε τεράστιες εμπορικές απώλειες για ολόκληρη την ευρωζώνη, αφού θα έχαναν οι βασικές οικονομίες (πιστωτές) της ΟΝΕ, όπως συνέβη στη περίπτωση της Αργεντινής.
Ότι όμως φαίνεται απίθανο σήμερα μπορεί να μην είναι σε πέντε χρόνια. Ειδικά αν υπάρχει οικονομική στασιμότητα στις περιφερειακές χώρες μέλη. Η ευρωζώνη πέτυχε ότι πέτυχε εξαιτίας της σύγκλισης των επιτοκίων, και της προοπτικής μιας δημοσιονομικής και πολιτικής ένωσης. Τώρα όμως που δεν υπάρχει σύγκλιση, που οι μεταρρυθμίσεις αργούν, και που η προοπτική δημοσιονομικής και πολιτικής ένωσης μοιάζει με φευγαλέο όνειρο, τι γίνεται;
Θα έχουμε σίγουρα αναδιαρθρώσεις χρεών. Το μόνο ερώτημα είναι πότε και σε ποιο βαθμό. Αλλά και πάλι δεν θα επανέλθει η ανάπτυξη και η ανταγωνιστικότητα. Έτσι, το ζήτημα της εξόδου από το ευρώ θα είναι κυρίαρχο. Τα κέρδη από την παραμονή σε αυτό θα είναι πολύ λιγότερα από τα αντίστοιχα της εξόδου.
S.A.-Economonitor
http://www.antinews.gr/2011/06/17/107070/
Του Nouriel Roubini
Η άστατη αντιμετώπιση της ευρωζωνικής κρίσης απέτυχε να επιλύσει τα θεμελιώδη προβλήματα της διαφοράς ανταγωνιστικότητας και οικονομικής απόδοσης μεταξύ των μελών της Ένωσης. Αν η παρούσα κατάσταση συνεχιστεί, θα έχουμε άτακτες αναδιαρθρώσεις χρεών, και τελικά η νομισματική ένωση θα διαλυθεί, καθώς τα πιο αδύναμα μέλη της θα καταρρεύσουν.
Η οικονομική και νομισματική ένωση από την αρχή δεν πληρούσε τα βέλτιστα κριτήρια. Οι ηγέτες της θεώρησαν πως η απουσία δημοσιονομικών πολιτικών και πολιτικών συναλλαγματικής ισοτιμίας θα επιτάχυναν τις δομικές μεταρρυθμίσεις. Έτσι, πίστευαν πως θα υπήρχε σύγκλιση στους ρυθμούς ανάπτυξης και παραγωγικότητας.
Η πραγματικότητα ήταν όμως διαφορετική. Η επίδραση της αρχικής σύγκλισης των επιτοκίων επέτρεψε μια μεγαλύτερη απόκλιση στις δημοσιονομικές πολιτικές. Η παντελής απουσία πειθαρχίας σε κράτη όπως η Ελλάδα και η Πορτογαλία, συνοδεύτηκε από τις φούσκες στην Ισπανία και στην Ιρλανδία. Οι δομικές μεταρρυθμίσεις καθυστέρησαν, και αυξήθηκε έτσι η διαφορά μεταξύ παραγωγικότητας και ημερομισθίων. Το αποτέλεσμα ήταν να χαθεί η όποια ανταγωνιστικότητα στα κράτη της ευρωπαϊκής περιφέρειας.
Κάθε πετυχημένη νομισματική ένωση, στο τέλος κατέληξε σε πολιτική και δημοσιονομική ένωση. Η αντίστοιχη όμως πορεία των Ευρωπαίων προς τη πολιτική ένωση καθυστέρησε, ενώ η δημιουργία δημοσιονομικής ένωσης απαιτεί κεντρικά «ομοσπονδιακά» έσοδα, και την έκδοση ευρωομολόγων, όπου οι φόροι κάποιων χωρών που αποτελούν τον πυρήνα (όπως η Γερμανία) δεν θα εξυπηρετούν μόνο τα δικά τους χρέη, αλλά και αυτά των άλλων χωρών. Κάτι τέτοιο όμως, δύσκολα θα το αποδεχτούν οι φορολογούμενοι αυτών των κρατών.
Η αναδιάρθρωση χρεών μπορεί να λύσει το πρόβλημα των σχεδόν χρεοκοπημένων χωρών. Δεν θα βοηθήσει όμως στην οικονομική σύγκλιση, η οποία προϋποθέτει σύγκλιση ανταγωνιστικότητας. Χωρίς τη δεύτερη, η ευρωπαϊκή περιφέρεια θα τελματώσει.
Οι επιλογές είναι περιορισμένες. Το ευρώ μπορεί να χάσει αξία σε σχέση με το δολάριο, για να επαναφέρει την ανταγωνιστικότητα στη περιφέρεια, αλλά η απότομη πτώση του ευρώ μοιάζει απίθανη αν αναλογιστούμε την εμπορική ισχύ της Γερμανίας, και την επιθετική πολιτική της ΕΚΤ.
Η γερμανική μέθοδος, αυξημένη παραγωγικότητα και ελεγχόμενη αύξηση εισοδημάτων, δεν λειτουργεί. Βραχυπρόθεσμα, μειώνεται η ανάπτυξη, και μάλιστα χρειάστηκε πάνω από μια δεκαετία μέχρι η Γερμανία να ξαναβρεί την ανταγωνιστικότητά της, κάτι που δεν ταιριάζει στις περιφερειακές χώρες οι οποίες χρειάζονται ανάπτυξη και τη χρειάζονται γρήγορα.
Μια τρίτη επιλογή είναι ο αποπληθωρισμός. Κι αυτός όμως συνδέεται με την ύφεση. Το δοκίμασε η Αργεντινή, αλλά μετά από 3 χρόνια οικονομικής καθίζησης τα παράτησε, αποφάσισε να πτωχεύσει, και να αποσυνδέσει το νόμισμά της. Ακόμη και αν ο αποπληθωρισμός πετύχαινε το σκοπό του, το ισοζύγιο θα αύξανε το δημόσιο αλλά και το ιδιωτικό χρέος. Για αυτό και η συζήτηση περί εσωτερικής υποτίμησης πάσχει. Από την άλλη, η επιβολή σκληρής λιτότητας επιδρά αρνητικά στην ανάπτυξη.
Αφού λοιπόν δεν υπάρχουν πολλές επιλογές, η μόνη λύση για επιστροφή της ανταγωνιστικότητας και της ανάπτυξης στη περιφέρεια είναι: Αποχώρηση από το ευρώ, επιστροφή στα εθνικά νομίσματα, και πραγματοποίηση ονομαστικής αλλά και πραγματικής υποτίμησης. Έτσι κι αλλιώς, σε όλες τις κρίσεις των αναδυόμενων οικονομιών, ήταν απαραίτητη η διακύμανση των ισοτιμιών, σε συνδυασμό με λιτότητα και αναδιαρθρώσεις, προκειμένου να επιτευχθεί και πάλι η ανάπτυξη.
Η ιδέα όμως της αποχώρησης από το ευρώ θεωρείται απίθανη ακόμη και στην Αθήνα και τη Λισαβόνα. Η έξοδος θα σήμαινε τεράστιες εμπορικές απώλειες για ολόκληρη την ευρωζώνη, αφού θα έχαναν οι βασικές οικονομίες (πιστωτές) της ΟΝΕ, όπως συνέβη στη περίπτωση της Αργεντινής.
Ότι όμως φαίνεται απίθανο σήμερα μπορεί να μην είναι σε πέντε χρόνια. Ειδικά αν υπάρχει οικονομική στασιμότητα στις περιφερειακές χώρες μέλη. Η ευρωζώνη πέτυχε ότι πέτυχε εξαιτίας της σύγκλισης των επιτοκίων, και της προοπτικής μιας δημοσιονομικής και πολιτικής ένωσης. Τώρα όμως που δεν υπάρχει σύγκλιση, που οι μεταρρυθμίσεις αργούν, και που η προοπτική δημοσιονομικής και πολιτικής ένωσης μοιάζει με φευγαλέο όνειρο, τι γίνεται;
Θα έχουμε σίγουρα αναδιαρθρώσεις χρεών. Το μόνο ερώτημα είναι πότε και σε ποιο βαθμό. Αλλά και πάλι δεν θα επανέλθει η ανάπτυξη και η ανταγωνιστικότητα. Έτσι, το ζήτημα της εξόδου από το ευρώ θα είναι κυρίαρχο. Τα κέρδη από την παραμονή σε αυτό θα είναι πολύ λιγότερα από τα αντίστοιχα της εξόδου.
S.A.-Economonitor
http://www.antinews.gr/2011/06/17/107070/
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου